نقص دیواره بین بطنی (VSD) | علت، علائم، درمان و اقدامات اورژانسی

نقص دیواره بین بطنی (Ventricular Septal Defect – VSD) یکی از شایع‌ترین نقایص مادرزادی قلب است که به علت وجود سوراخ یا نقص در دیواره جداکننده دو بطن (Septum) ایجاد می‌شود.
این نقص منجر به عبور غیرطبیعی خون از بطن چپ (با فشار بالاتر) به بطن راست (با فشار کمتر) شده و باعث شانت چپ به راست می‌گردد.
شدت علائم و پیامدهای این بیماری به اندازه و محل سوراخ بستگی دارد.
در آمبولانس خصوصی سفیر حیات، ما خدمات تخصصی انتقال بیماران قلبی مبتلا به VSD را با تجهیزات کامل و تیم پزشکی حرفه‌ای ارائه می‌دهیم.

نقص دیواره بین بطنی (VSD) چیست؟

VSD زمانی رخ می‌دهد که بین دو بطن قلب سوراخی وجود داشته باشد. این سوراخ اجازه می‌دهد خون اکسیژن‌دار بطن چپ به بطن راست و سپس به ریه‌ها جریان یابد.
در نتیجه حجم جریان خون ریوی افزایش یافته و قلب مجبور به کار بیشتر می‌شود.

انواع VSD

• Perimembranous VSD: شایع‌ترین نوع که در بخش غشایی سپتوم قرار دارد.
• Muscular VSD: در بخش عضلانی سپتوم بطنی.
• Inlet VSD: نزدیک دریچه‌های سه‌لتی و میترال.
• Outlet VSD: نزدیک خروجی بطن‌ها و گاهی همراه با ناهنجاری‌های دیگر مثل تترالوژی فالوت.

علت بروز VSD

علت اصلی VSD اختلال در تکامل سپتوم قلب در دوران جنینی است. عوامل مؤثر شامل:

• ژنتیک (سندرم داون، سندرم دی‌جورج)
• عفونت‌های ویروسی مادر در بارداری (مانند سرخجه)
• دیابت کنترل‌نشده مادر
• مصرف داروها یا الکل در دوران بارداری

علائم و نشانه‌های VSD

• تنگی نفس به‌ویژه هنگام شیر خوردن یا فعالیت
• عرق زیاد حین تغذیه
• عدم رشد کافی (Failure to thrive)
• صدای سوفل قلبی مشخص در معاینه
• عفونت‌های مکرر تنفسی
• سیانوز (در موارد شانت معکوس یا سندرم آیزنمنگر)

عوارض VSD درمان‌نشده

• نارسایی قلبی احتقانی (CHF)
• پرفشاری ریوی
• آریتمی‌ها
• اندوکاردیت عفونی
• سندرم آیزنمنگر (تبدیل شانت چپ به راست به راست به چپ)

تشخیص VSD

تشخیص با اکوکاردیوگرافی انجام می‌شود. همچنین ECG، عکس قفسه سینه و MRI قلب در برخی موارد کمک‌کننده هستند.

روش‌های درمان VSD

• VSD کوچک: اغلب بدون درمان خاص بسته می‌شود. فقط پایش دوره‌ای لازم است.
• VSD متوسط تا بزرگ: نیازمند دارودرمانی و در نهایت جراحی ترمیمی یا بستن با کاتتر است.
• دارودرمانی: شامل دیورتیک‌ها (مثل Furosemide)، مهارکننده ACE (مثل Captopril) و داروهای اینوتروپیک (مثل Digoxin) است.

اقدامات اورژانسی در بیماران VSD (پیش بیمارستانی)

در شرایط بحرانی، بیماران مبتلا به VSD ممکن است دچار نارسایی قلبی یا سیانوز شدید شوند. تیم آمبولانس خصوصی سفیر حیات اقدامات زیر را انجام می‌دهد:

• اکسیژن تراپی با ماسک یا نازال کانولا
• برقراری خط وریدی و مانیتورینگ ECG، SpO2 و فشار خون
• تزریق داروهای اورژانسی در صورت نیاز
• انتقال سریع به مرکز مجهز قلبی

داروهای اورژانسی در VSD

داروهای زیر در شرایط پیش بیمارستانی مورد استفاده قرار می‌گیرند:

• Furosemide (لازیکس): دوز 1 mg/kg IV برای کاهش احتقان ریوی و ادم.
• Captopril: دوز اولیه 0.1–0.3 mg/kg خوراکی (هر 8 ساعت) برای کاهش بار پس‌بار و بهبود برون‌ده قلبی.
• Digoxin: دوز 10 mcg/kg خوراکی یا IV (دوز بارگیری) برای تقویت قدرت انقباض قلب.
• Dopamine: در نارسایی شدید قلبی، 5–10 mcg/kg/min IV انفوزیون برای افزایش اینوتروپی.
• Dobutamine: دوز 2–10 mcg/kg/min IV برای بهبود برون‌ده قلبی.

مراقبت پیش بیمارستانی توسط سفیر حیات

آمبولانس خصوصی سفیر حیات با دارا بودن تجهیزات کامل، تیم تخصصی قلب و عروق و دستگاه‌های پیشرفته مانند ونتیلاتور پرتابل، مانیتور قلبی، پمپ انفوزیون و داروهای اورژانسی آماده ارائه خدمات ویژه انتقال بیماران مبتلا به VSD است.

• انتقال ایمن نوزادان و کودکان قلبی
• اعزام تیم پرستاری و پزشک متخصص
• مانیتورینگ مداوم حین انتقال
• امکان اعزام به‌صورت مرزی و برون‌مرزی

جمع‌بندی

نقص دیواره بین بطنی (VSD) یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مادرزادی قلب است که بسته به اندازه سوراخ و شدت شانت می‌تواند از بدون علامت تا نارسایی شدید قلبی متغیر باشد.
مدیریت اورژانسی و مصرف صحیح داروها در شرایط بحرانی می‌تواند جان بیمار را نجات دهد.
آمبولانس خصوصی سفیر حیات با ارائه خدمات تخصصی انتقال بیماران قلبی، آماده خدمت‌رسانی به بیماران مبتلا به VSD در سراسر کشور است.